Dotychczas polscy producenci rolni, w ramach "Zasad wzajemnej zgodności" (Cross compliance) zobowiązani byli do przestrzegania: od 1 stycznia 2009 r., wymogów z obszaru A - związanych z ochroną środowiska naturalnego oraz identyfikacją i rejestracją zwierząt; od 1 stycznia 2011 r., z obszaru B - dotyczących zdrowia publicznego, zdrowia zwierząt oraz zdrowotności roślin. Natomiast od 1 stycznia 2013 r. w Polsce obowiązują również zasady wzajemnej zgodności dotyczące obszaru C, czyli dbania o tzw. dobrostan zwierząt i obejmują posiadaczy wszystkich gatunków zwierząt gospodarskich, takich, jak: koniowate - koń i osioł; bydło - bydło domowe i bawoły; jeleniowate - jeleń szlachetny, jeleń sika i daniel utrzymywane w warunkach fermowych w celu pozyskania mięsa lub skór, jeżeli pochodzą z chowu lub hodowli zamkniętej, o których mowa w przepisach prawa łowieckiego, albo chowu lub hodowli fermowej; świnie, owce, kozy, drób: kura, kaczka, kaczka piżmowa, gęś, gęś garbonosa, indyk, przepiórka japońska, perlica oraz utrzymywany w warunkach fermowych - struś; zwierzęta futerkowe - lis pospolity, lis polarny, norka amerykańska, tchórz, jenot, nutria, szynszyl i królik, utrzymywanych w celu produkcji surowca dla przemysłu futrzarskiego, mięsnego i włókienniczego.
Głównym celem wymogów w zakresie dobrostanu zwierząt jest zapewnienie zwierzętom gospodarskim dobrych warunków przetrzymywania, opieki i ochrony ze strony hodowcy, jak również zaspokojenie wszystkich potrzeb biologicznych i możliwości naturalnego zachowania zwierząt. W dobrostanie ważne jest, by zwierzęta gospodarskie nie były traktowane jak przedmiot produkcji, ale przede wszystkim jako istoty żyjące, które są zdolne do odczuwania cierpienia. Zakres norm i wymogów zasady wzajemnej zgodności nie są niczym nowym dla polskich producentów rolnych, gdyż składają się na nie przepisy krajowe i unijne, których stosowanie było obecnie obowiązkowe dla wszystkich gospodarstw rolnych. I tak m.in.:
Chów i hodowla zwierząt nie mogą być prowadzone metodami czy też w warunkach, które mogłyby spowodować cierpienie, urazy i uszkodzenia ciała zwierząt. Każdy, kto opiekuje się zwierzętami, powinien stosować się do wymagań dobrostanu, pielęgnacji, bezpiecznej obsługi, naturalnych, zdrowych zachowań czy też obsługi urządzeń wykorzystywanych w przyjętej technologii.
Podczas doglądania zwierząt (co najmniej raz dziennie) należy sprawdzać ich stan zdrowia, stan odżywienia, stan racic, występowanie kulawizn, wykryć ewentualne otarcia, skaleczenia, czy też osowiałość, niepobieranie pokarmu, problemy z oddychaniem, biegunki czy też odstawanie od stada.
Jeżeli zauważone zostaną niepokojące objawy dotyczące stanu zwierząt, należy natychmiast otoczyć opieką chore czy też ranne zwierzę, a w przypadku grupowego utrzymania zwierząt trzeba je odizolować od reszty grupy, zapewnić odpowiednie warunki (ściółka, stały dostęp do wody). Jeśli taka opieka nie przynosi rezultatu trzeba wezwać lekarza weterynarii.
Wszelkie zabiegi lekarsko-weterynaryjne może wykonywać tylko lekarz weterynarii. Lekarz ma obowiązek pozostawienia w gospodarstwie odpowiedniej dokumentacji dotyczącej leczenia zwierząt, a posiadacz zwierząt ma obowiązek ją przechowywać. Wszystkie zabiegi pielęgnacyjne należy wykonywać w sposób zapewniający ograniczenie stresu i cierpienia zwierzęcia.
Przypominamy, że przestrzeganie zasad ochrony środowiska kontrolują pracownicy ARiMR. Natomiast kontrolą identyfikacji i rejestracji zwierząt gospodarskich, zdrowia zwierząt, bezpieczeństwa pasz i żywności w części dotyczącej produktów pochodzenia zwierzęcego oraz dobrostanu zwierząt zajmuje się Inspekcja Weterynaryjna.
W przypadku nieprzestrzegania norm i wymogów wzajemnej zgodności konsekwencją jest odpowiednie zmniejszenie przyznawanych producentom rolnym płatności bezpośrednich oraz płatności w ramach niektórych działań nieinwestycyjnych PROW 2007-2013, tj. płatności:
- z tytułu naturalnych utrudnień gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW);
- rolnośrodowiskowych;
- na zalesianie gruntów rolnych oraz zalesianie gruntów innych niż rolne.
Wysokość sankcji, czyli naliczenie konkretnego % obniżenia płatności, zależy od rodzaju i skali naruszenia norm i wymogów wzajemnej zgodności.
Szersze informacje dotyczące wymogów i norm z zakresu dobrostanu zwierząt zamieścimy w "Biuletynie Informacyjnym" Nr 1/2013.
