PROGRAM DZIAŁANIA KZRRSP W LATACH 2013-2017

PROGRAM   DZIAŁANIA

Krajowego Związku Rewizyjnego

Rolniczych Spółdzielni Produkcyjnych

w latach 2013 - 2017

     W okresie od poprzedniego V Krajowego Zjazdu Delegatów Członków Krajowego Związku Rewizyjnego RSP, tj. w latach 2009-2012 - nadrzędnym celem Krajowego Związku było podejmowanie wielokierunkowych działań na rzecz dostosowywania rolniczych spółdzielni produkcyjnych do wymogów zintegrowanego rynku europejskiego i włączenia ich do mechanizmów regulujących Wspólną Politykę Rolną Unii Europejskiej. Istotną sprawą było również dążenie do tego, aby w ramach ustawodawstwa unijnego polskie regulacje prawne uwzględniały specyfikę ekonomiczną i prawno-organizacyjną polskiego rolnictwa, w tym również rolniczej spółdzielczości produkcyjnej.

   Z perspektywy upływającej kadencji można stwierdzić, że cele te zostały w dużej mierze osiągnięte, bowiem udało się uzyskać w miarę korzystne dla spółdzielni warunki pozyskiwania pomocy finansowej w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 oraz zmiany w niektórych regulacjach ustawowych.

  W kolejnej, szóstej kadencji Krajowego Związku, kluczowym zadaniem będzie prowadzenie działalności na rzecz doskonalenia funkcjonowania spółdzielczych gospodarstw rolnych w warunkach zmienionych zasad Wspólnej Polityki Rolnej w nowej perspektywie finansowej 2014-2020 oraz zapewnienie zrzeszonym spółdzielniom i organizacjom spółdzielczym wszechstronnej pomocy w szerokim korzystaniu ze środków finansowych przewidzianych w funduszach strukturalnych dla rolnictwa i obszarów wiejskich.

   Dla realizacji tych zamierzeń wykorzystany zostanie dotychczasowy dorobek Krajowego Związku z lat 1992-2013 w zakresie reprezentowania interesów rolniczej spółdzielczości produkcyjnej na szczeblu krajowym oraz prowadzenia działalności szkoleniowo-doradczej, lustracyjnej, wydawniczej i promocyjnej.

1)  Podobnie, jak dotychczas - reprezentowanie i obrona interesów rolniczych spółdzielni produkcyjnych na szczeblu krajowym wymagać będzie utrzymywania stałych kontaktów Krajowego Związku z Parlamentem, Rządem oraz innymi instytucjami i organizacjami zajmującymi się problemami rolnictwa, obszarów wiejskich i spółdzielczości rolniczej. Kontakty te powinny polegać na aktywnym uczestniczeniu w procesach legislacyjnych służących powstawaniu nowych aktów prawnych dotyczących prawa gospodarczego i rolnego, udzielania pomocy finansowej ze środków unijnych i budżetu krajowego oraz systemu podatkowego i ubezpieczeniowego w rolnictwie.

Podejmując powyższe działania Krajowy Związek będzie konsekwentnie dążył do zapewnienia równego traktowania rolniczych spółdzielni produkcyjnych z innymi podmiotami prowadzącymi działalność rolniczą oraz eliminowania występujących już dziś i przewidywanych w przyszłości ograniczeń stosowanych wobec większych obszarowo gospodarstw rolnych.

Dla zwiększenia skuteczności działań w tym zakresie Krajowy Związek będzie rozszerzał i zacieśniał współpracę z innymi zawodowymi i spółdzielczymi organizacjami rolniczymi.

2)  Rozwiązywanie trudnych problemów wsi i rolnictwa w następnych latach uzależnione będzie w coraz większym stopniu od polityki makroekonomicznej, a nie tylko sektorowej. W związku z tym należy zabiegać, aby pomoc dla rolnictwa i środowiska wiejskiego była stałym i ważnym elementem pracy całego Rządu, a nie tylko ministra odpowiedzialnego za rolnictwo, rynki rolne i obszary wiejskie.

W celu zapewnienia skuteczności tych działań, niezbędne jest kontynuowanie wsparcia rolnictwa z budżetu krajowego w wybranych priorytetach rozwojowych, co powinno znaleźć odpowiednie odzwierciedlenie nie tylko w bieżących ustawach budżetowych, ale przede wszystkim w strategicznych programach rozwoju gospodarczego kraju w dłuższej perspektywie czasowej.

Priorytetami w tym zakresie powinny być:

• stwarzanie warunków do ekonomicznego rozwoju gospodarstw rolnych, w tym również prowadzonych przez rolnicze spółdzielnie produkcyjne, zwłaszcza poprzez poprawę opłacalności produkcji rolniczej, ale jednocześnie wspieranie rozwoju pozarolniczej działalności gospodarczej.

• wzmocnienie pomocy na rzecz zrównoważonego ekonomicznie sektora rolnego z jednoczesnym uwzględnieniem zachowania równowagi środowiska naturalnego;

• dążenie do podniesienia konkurencyjności sektora przetwórstwa rolno-spożywczego dzięki poprawie jakości produktów rolnych i dostosowaniu jej do wymagań rynkowych.

3)   Wielką szansą dla polskiego rolnictwa i wsi, w tym również dla rolniczych spółdzielni produkcyjnych, może być wykorzystanie wszelkich możliwych form wsparcia finansowego wynikających ze Wspólnej Polityki Rolnej Unii Europejskiej. Dlatego też władze publiczne powinny uczynić wszystko, aby nie utracić przyznanych Polsce na lata 2014-2020 środków pomocowych. Dotyczy to przede wszystkim zapewnienia odpowiedniego współfinansowania krajowego, usprawnienia systemów przyjmowania i rozpatrywania wniosków oraz wypłacania należnych dopłat, a także zapewnienia producentom rolnym i innym beneficjentom odpowiedniej pomocy doradczej oraz organizacyjno-prawnej. Ważnym działaniem powinno być również ograniczenie do niezbędnego minimum wymagań formalno-biurokratycznych związanych zarówno z wnioskowaniem o pomoc finansową, jak również z realizacją i rozliczeniem tej pomocy. Czytelne i przejrzyste zasady korzystania ze środków pomocowych powinny sprzyjać rozszerzeniu dostępu do nich wszystkich producentów rolnych, przetwórców i innych przedsiębiorców w sektorze rolnym.

4)   Dotychczasowe doświadczenia związane z realizacją Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 wskazują, że w poszczególnych działaniach nie została uwzględniona w należytym stopniu specyfika większych obszarowo gospodarstw rolnych, w tym również o charakterze spółdzielczym.

W związku z powyższym niezbędne jest rozważenie możliwości wprowadzenia w nowym PROW na lata 2014-2020 modyfikacji zasad przyznawania wsparcia finansowego, zwłaszcza w zakresie:

• odstąpienia od proponowanego zawężenia pomocy na cele inwestycyjne tylko do gospodarstw rolnych o powierzchni nieprzekraczającej 300 ha oraz wartości standardowej produkcji nieprzekraczającej 100 tys. euro i wprowadzenie w to miejsce przynajmniej 2-3 przedziałów obszarowych gospodarstw, którym przyznawana byłaby zróżnicowana kwota środków pomocowych.

• utrzymania wsparcia finansowego dla wszystkich kierunków produkcji roślinnej i zwierzęcej, bez proponowanego wyłączenia z niej produkcji drobiarskiej;

• objęcia również osób prawnych (w tym spółdzielni) możliwością korzystania z pomocy finansowej na podejmowanie działalności pozarolniczej, w tym świadczenie usług rolniczych;

• zniesienia ograniczenia do 300 ha użytków rolnych, obowiązującego przy dopłatach z tytułu gospodarowania na obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania.

5)  Istotnym problemem dla większych obszarowo rolniczych spółdzielni produkcyjnych jest planowane ograniczenie płatności bezpośrednich w wyniku tzw. ?zazielenienia? oraz modulacji dopłat dla gospodarstw otrzymujących wsparcie powyżej 150 tys. euro. Należy zabiegać o ponowne przeanalizowanie tych propozycji i możliwe ograniczenie ich skutków ekonomicznych, zwłaszcza w odniesieniu do gospodarstw o wysokotowarowej produkcji rolnej.

6)   Niezbędne jest również zapewnienie odpowiednich środków finansowych w II filarze WPR na lata 2014-2020 na rozwój techniczny oraz innowacyjny gospodarstw rolnych. W ramach tych funduszy konieczne jest utrzymanie przynajmniej na dotychczasowym poziomie pomocy unijnej dla grup producentów rolnych oraz dodatkowo ? dla spółdzielni rolniczych.

7) Zachodzi pilna potrzeba jednoznacznego określenia perspektyw prowadzenia produkcji roślinnej na cele energetyczne (biopaliwa, biomasa, biogaz). Przyjęte przed kilku laty ustawowe regulacje dotyczące odnawialnych źródeł energii nie zostały wdrożone na szerszą skalę w praktyce, wobec kłopotów związanych z notyfikacją stosownych przepisów w tym zakresie w Komisji Europejskiej. Brak rozstrzygnięcia tych kwestii na szczeblu krajowym i unijnym stwarza niepewność dla producentów rolnych, co do słuszności przeznaczenia części swoich gruntów na uprawy energetyczne i utrudnia im racjonalne prowadzenie gospodarki rolnej.

8)   Niezależnie od udziału w konsultacjach dotyczących przepisów regulujących zasady funkcjonowania rolnictwa i obszarów wiejskich w warunkach integracji z Unią Europejską, Krajowy Związek będzie podejmował starania o wprowadzenie do prawa krajowego przepisów uwzględniających również specyfikę rolniczej spółdzielczości produkcyjnej.

Dotyczyć to będzie m.in.:

• zmiany przepisów ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego i ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa w celu:

- ograniczenia dotychczasowych nadmiernych uprawnień Agencji Nieruchomości Rolnych w stosowaniu prawa pierwokupu, zwłaszcza w obrocie gruntami dokonywanym pomiędzy spółdzielnią a jej członkami;

- zniesienia ograniczenia w możliwościach zakupu i dzierżawienia gruntów przez większe obszarowo spółdzielcze gospodarstwa rolne;

-  wprowadzenia ustawowej definicji wielorodzinnego gospodarstwa rolnego, pod którym należy rozumieć gospodarstwo prowadzone przez osoby fizyczne w formie spółdzielczego gospodarstwa rolnego na zasadach określonych w ustawie - Prawo spółdzielcze i w którym powierzchnia użytków rolnych w przeliczeniu na jedną rodzinę wykonującą pracę związaną z prowadzeniem działalności rolniczej nie jest większa niż norma przewidziana dla gospodarstwa rodzinnego prowadzonego przez rolnika indywidualnego (obecnie 300 ha);

- stworzenia możliwości nabywania przez członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych gruntów od ANR z zamiarem wniesienia ich do spółdzielni jako wkłady gruntowe na zasadach podobnych, jak rolnicy prowadzący rodzinne gospodarstwa rolne;

• opracowania i wdrożenia w życie ustawowych regulacji w zakresie wieloletnich dzierżaw gruntów rolnych i wzmocnienia tej formy prawnej użytkowania ziemi - na wzór rozwiązań stosowanych w wielu innych państwach Unii Europejskiej;

• utrzymania możliwości zakupu gruntów rolnych na zasadach preferencyjnych oraz innych krajowych instrumentów wsparcia rolnictwa obejmujących m.in. dopłaty do oprocentowania kredytów inwestycyjnych w rolnictwie i przetwórstwie rolno-spożywczym oraz dotacje do postępu biologicznego w produkcji zwierzęcej i roślinnej, a także zwiększenia środków budżetowych na dopłaty do paliwa rolniczego, materiału siewnego oraz do składek na ubezpieczenia upraw rolnych i zwierząt gospodarskich;

• zlikwidowania w systemie opodatkowania rolnictwa działów specjalnych produkcji rolnej, zwłaszcza produkcji drobiarskiej i uznania ich za integralną część produkcji rolniczej, w wyniku czego nastąpi zbliżenie polskiego prawa podatkowego do regulacji obowiązujących w tym zakresie w innych państwach członkowskich Unii Europejskiej;

• w przypadku wprowadzenia podatku dochodowego od dochodów z działalności rolniczej - zapewnienia równych warunków dla wszystkich osób fizycznych i prawnych zajmujących się tą działalnością. Dla mniejszych rolniczych spółdzielni produkcyjnych i grup producentów rolnych powinna być stworzona możliwość prowadzenia ewidencji księgowo-podatkowej według uproszczonych zasad, określonych w znowelizowanych przepisach o rachunkowości.

9)  Duże znaczenie dla instytucjonalnych podstaw dalszego funkcjonowania i rozwoju rolniczych spółdzielni produkcyjnych będą miały regulacje prawne zawarte w Prawie spółdzielczym. W Uchwale Programowej V Kongresu Spółdzielczości z listopada 2012 r. przyjęto m.in. konkluzję o potrzebie przygotowania nowej ustawy - Prawo spółdzielcze. Realizując te postanowienia należy dążyć do tego, aby zmodyfikowane przepisy spółdzielcze uwzględniały zarówno bogate tradycje polskiego ruchu spółdzielczego, jak również nowe doświadczenia przedsiębiorstw spółdzielczych wynikające ze zmieniających się wciąż realiów polskiego życia gospodarczego. Powinny być również wykorzystane międzynarodowe zasady spółdzielcze i sprawdzone rozwiązania prawne stosowane w wielu innych krajach Unii Europejskiej.

Mając na względzie złe doświadczenia ostatnich lat, w których dokonywano głównie z powodów politycznych, cząstkowych zmian w przepisach spółdzielczych, Krajowy Związek, współdziałając z Krajową Radą Spółdzielczą oraz innymi organizacjami spółdzielczymi, będzie przeciwdziałać takim praktykom w przyszłości i dążyć do kompleksowego uporządkowania regulacji prawnych dotyczących spółdzielczości. Powinny być one ujęte w jednej ustawie, obejmującej również przepisy dotyczące różnych branż spółdzielczych, w tym m.in. rolniczych spółdzielni produkcyjnych i zmierzać w kierunku:

• wzmocnienia prywatnego charakteru własności majątku spółdzielczego;

• zniesienia ustawowych ograniczeń w zakresie funkcjonowania organów spółdzielni (zarząd, rada nadzorcza, walne zgromadzenie);

• dopuszczenia możliwości stosowania nowoczesnych, dostosowanych do warunków rynkowych i silnej konkurencji, metod zarządzania przedsiębiorstwem spółdzielczym;

• tworzenia możliwości powoływania przez spółdzielnie różnych form zrzeszania się w struktury ponadpodstawowe;

• odstąpienia od prób ograniczania dotychczasowych warunków funkcjonowania związków spółdzielczych m.in. w zakresie prowadzenia przez nie działalności lustracyjnej oraz działalności gospodarczej;

• wprowadzenia możliwości określenia w statutach rolniczych spółdzielni produkcyjnych regulacji dopuszczających zróżnicowanie liczby głosów przysługujących poszczególnym członkom na walnym zgromadzeniu w zależności od wartości wniesionych udziałów oraz wkładów pieniężnych i gruntowych (na wzór niektórych krajów Unii Europejskiej);

• zniesienia podwójnego opodatkowania dochodów spółdzielni (jako osoby prawnej) i jej członków (jako osób fizycznych).

Środowisko rolniczej spółdzielczości produkcyjnej wyraża zdecydowany sprzeciw wobec kolejnej próby przeforsowania w Komisji Nadzwyczajnej Sejmu RP projektu nowej ustawy o spółdzielniach, zawierającego ograniczenia, nakazy i zakazy osłabiające samorządność organów statutowych spółdzielni i funkcjonowanie tworzonych przez spółdzielnie struktur ponadpodstawowych, tj. związków rewizyjnych i Krajowej Rady Spółdzielczej oraz likwidację Kongresu Spółdzielczości, jako najwyższego organu spółdzielczego.

Nie do przyjęcia jest również kwestionowanie uczestnictwa przedstawicieli wybranych w sposób demokratyczny w swoich spółdzielniach w kongresach i zjazdach organizacji spółdzielczych oraz w ich organach statutowych.

10) Integracja Polski z Unią Europejską i wypływająca z niej konieczność stałego wdrażania do życia gospodarczego wielu nowych regulacji ustawowych i przepisów szczegółowych wymagać będzie kontynuowania przez Krajowy Związek wielokierunkowej działalności szkoleniowej, doradczej i wydawniczej dla potrzeb rolniczych spółdzielni produkcyjnych.

Działalność ta powinna koncentrować się w szczególności na:

• wyjaśnianiu zasad i mechanizmów funkcjonowania Jednolitego Rynku oraz Wspólnej Polityki Rolnej, a także propozycji zmian przewidywanych w tym zakresie w następnych latach;

• upowszechnianiu i udzielaniu pomocy we wdrażaniu wymogów obowiązujących w zakresie produkcji rolniczej, zwłaszcza dotyczących dobrej kultury rolnej, dobrostanu zwierząt i ochrony środowiska;

• udzielaniu instruktażu w zakresie procedur ubiegania się o pomoc finansową z różnych funduszy strukturalnych;

• upowszechnianiu nowoczesnych technologii produkcji i obrotu towarowego oraz efektywnych systemów zarządzania.

Stałym kierunkiem działalności Krajowego Związku pozostanie nadal wyjaśnianie i interpretowanie przepisów prawnych w zakresie rachunkowości oraz systemu podatkowego i ubezpieczeniowego obowiązującego w rolniczych spółdzielniach produkcyjnych.

Realizacja w/w zadań odbywać się będzie poprzez organizowanie seminariów i spotkań informacyjno-szkoleniowych dla kadry kierowniczej spółdzielni oraz wydawanie "Biuletynu Informacyjnego", a także - rozszerzanie treści i doskonalenie formy strony internetowej Krajowego Związku.

11)   Ważnym zadaniem statutowym Krajowego Związku będzie rozwijanie i doskonalenie działalności lustracyjnej. W tym celu Związek będzie dążył m.in. do:

• zapewnienia każdej spółdzielni członkowskiej możliwości przeprowadzenia lustracji, zgodnie z przepisami Prawa spółdzielczego;

• zwiększenia liczby lustracji przeprowadzonych w spółdzielniach niezrzeszonych w Krajowym Związku;

• podnoszenia kwalifikacji zawodowych lustratorów oraz doskonalenia form organizacyjnych wykonywanej przez te osoby działalności lustracyjnej;

• szerszego wykorzystywania wyników lustracji, m.in. w działalności szkoleniowej oraz instruktażowo-doradczej w celu poprawy funkcjonowania spółdzielni i zwiększenia efektywności pracy zatrudnionych w nich członków i pracowników.

12)   Krajowy Związek będzie kontynuował i rozwijał działalność w zakresie promowania dorobku i osiągnięć gospodarczych rolniczych spółdzielni produkcyjnych w kraju i za granicą, m.in.poprzez:

13)  Krajowy Związek będzie nadal prowadził i rozwijał działania na rzecz integracji środowiska rolniczej spółdzielczości produkcyjnej oraz współpracy z innymi środowiskami spółdzielczymi. Będą one polegały m.in. na:

Ważną formą integracji gospodarczej spółdzielni powinno być tworzenie spółdzielczych grup producentów rolnych, w tym również z udziałem rolników indywidualnych. Uzyskane w ostatnim okresie korzystne doświadczenia w tym zakresie w niektórych województwach oraz przewidywane możliwości korzystania ze środków pomocowych w ramach PROW 2014-2020, stanowią dobrą podstawę do organizowania kolejnych grup producenckich w środowisku rolniczych spółdzielni produkcyjnych. Krajowy Związek oraz regionalne związki rewizyjne powinny zdecydowanie szerzej niż dotychczas podejmować działania w zakresie propagowania i pomocy w tworzeniu nowych grup producentów rolnych oraz zainteresowania nimi jak największej liczby rolniczych spółdzielni produkcyjnych.

Jednocześnie należy podjąć starania o rozszerzenie zakresu ich działalności o przetwórstwo produktów rolnych oraz możliwość korzystania z systemu zabezpieczeń kredytowych poprzez fundusze poręczeniowe, w których część zabezpieczeń mógłby przejąć Rząd (przy większych inwestycjach) oraz samorząd wojewódzki lub inne podmioty (przy inwestycjach mniejszych).

14)  Istotną rolę w umocnieniu ruchu spółdzielczego i jego integracji powinna nadal spełniać współpraca Krajowego Związku z Krajową Radą Spółdzielczą. Przedstawiciele środowiska RSP w Zgromadzeniu Ogólnym oraz Zarządzie KRS powinni nie tylko przenosić problemy rolniczej spółdzielczości produkcyjnej na forum tego najwyższego organu samorządu spółdzielczego, ale podejmować również aktywne działania na rzecz rozwijania międzybranżowej współpracy spółdzielczej i umacniania roli spółdzielczości w gospodarce kraju.

Krajowy Związek będzie aktywnie uczestniczył w realizacji zadań wynikających z Uchwały Programowej V Kongresu Spółdzielczości i współpracował w tym zakresie z innymi krajowymi związkami spółdzielczymi.

15)   W celu skutecznej realizacji przedstawionych wyżej zadań Krajowy Związek będzie kontynuował współpracę ze związkami zawodowymi i społeczno-zawodowymi organizacjami zrzeszającymi rolników i innych producentów rolnych. Dla wzmocnienia podejmowanych działań potrzebne jest dążenie do ustanowienia jednolitej i wspólnej reprezentacji polskiego rolnictwa wobec Rządu oraz organów Unii Europejskiej. Dobrym rozwiązaniem w tym zakresie byłoby ustawowe określenie formy takiej reprezentacji i zakresu jej uprawnień.

16)  Krajowy Związek podejmować będzie dalsze starania o pozyskanie członkostwa kolejnych rolniczych spółdzielni produkcyjnych, w szczególności poprzez:

• zapraszanie przedstawicieli niezrzeszonych spółdzielni do udziału w szkoleniach i seminariach organizowanych przez Krajowy Związek oraz do prenumeraty "Biuletynu Informacyjnego";

• bezpośrednią agitację ze strony członków Krajowego Związku, w tym zwłaszcza członków jego organów statutowych.

*  *  *

   Zatwierdzając przedstawiony wyżej "Program działania Krajowego Związku w latach 2013-2017" VI Krajowy Zjazd Delegatów wyraża przekonanie, że obejmuje on najważniejsze sprawy i problemy rolniczej spółdzielczości produkcyjnej w najbliższej perspektywie i jest zgodny z oczekiwaniami spółdzielców z naszego środowiska.

   Należy jednocześnie podkreślić, że są to zadania trudne, a ich realizacja wymagać będzie włączenia się wszystkich spółdzielni i związków spółdzielczych zrzeszonych w Krajowym Związku, a także zwiększonej aktywności członków jego organów statutowych. W sferze ich oddziaływania powinny znaleźć się przede wszystkim takie sprawy, jak: pozyskiwanie nowych członków, promowanie i upowszechnianie działalności Krajowego Związku, zwłaszcza w sferze reprezentacji i obrony interesów rolniczej spółdzielczości produkcyjnej oraz działalności szkoleniowo-wydawniczej.

    Zakres i intensywność działań podejmowanych w poszczególnych latach uzależnione będą przede wszystkim od zabezpieczenia dla potrzeb Krajowego Związku odpowiednich środków finansowych, co jest szczególnie istotne przy utrzymaniu jego dotychczasowego doradczo-lustracyjnego charakteru. Podstawowym źródłem finansowania działalności Krajowego Związku powinny być składki członkowskie, natomiast źródłem uzupełniającym - przychody z działalności statutowej prowadzonej na rzecz członków i innych współpracujących ze Związkiem rolniczych spółdzielni produkcyjnych.

Warszawa, dnia 27 listopada 2013 r.