W związku z pytaniami kierowanymi do Krajowego Związku o możliwości korzystania przez Rolnicze Spółdzielnie Produkcyjne z pomocy finansowanej ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (FGŚP) pozostających w dyspozycji Wojewódzkich Urzędów Pracy (WUP) poniżej zamieszczamy podstawowe informacje dotyczące zasad korzystania z tej pomocy.
1. Podstawa prawna
Ustawa z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID - 19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1842, z późn. zm.) - art. 15gg wprowadzony ustawą antykryzysową z 19.06.2020 r. (Dz. U. z 2020 r. poz. 1086).
Cytowaną wyżej ustawą antykryzysową wprowadzono możliwość ubiegania się o przyznanie z WUP dofinansowania ze środków FGŚP do wynagrodzeń i składek ZUS pracowników nieobjętych:
- przestojem, o którym mowa w art. 81 ustawy z dnia 26.06.1974 r. - Kodeks pracy,
- przestojem ekonomicznym w następstwie wystąpienia COVID - 19, o którym mowa w art. 15g ust. 5 ustawy,
- obniżonym wymiarem czasu pracy w następstwie wystąpienia COVID - 19, o którym mowa w art. 15g ust. 5 ustawy.
2. Uprawnieni do pomocy
Do występowania o pomoc finansową uprawnione są wszystkie podmioty wskazane w art. 15g ust. 1 ustawy, u których wystąpił spadek obrotów gospodarczych w rozumieniu art. 15g ust. 9 ustawy w następstwie COVID - 19, tj. m.in. przedsiębiorcy w rozumieniu art. 4 ust. 1 lub 2 ustawy z 6.03.2018 r. - Prawo przedsiębiorców, a więc również rolnicze spółdzielnie produkcyjne, u których:
- wystąpił spadek obrotów gospodarczych w następstwie wystąpienia COVID - 19, przez co rozumie się spadek sprzedaży towarów lub usług, w ujęciu ilościowym lub wartościowym:
- nie mniej niż o 15%, obliczony jako stosunek łącznych obrotów w ciągu dowolnie wskazanych 2 kolejnych miesięcy kalendarzowych, przypadających w okresie po dniu 31 grudnia 2019 r. do dnia poprzedzającego dzień złożenia wniosku w przyznanie świadczeń, w porównaniu do łącznych obrotów z analogicznych 2 kolejnych miesięcy kalendarzowych roku poprzedniego; za miesiąc uważa się także 30 kolejno po sobie następujących dni kalendarzowych, w przypadku gdy dwumiesięczny okres porównawczy rozpoczyna się w trakcie miesiąca kalendarzowego, to jest w dniu innym niż pierwszy dzień danego miesiąca kalendarzowego;
- nie mniej niż o 25% obliczony jako stosunek obrotów z dowolnie wskazanego miesiąca kalendarzowego, przypadającego po dniu 31 grudnia 2019 r. do dnia poprzedzającego dzień złożenia wniosku o przyznanie świadczeń, w porównaniu do obrotów z miesiąca poprzedniego; za miesiąc uważa się także 30 kolejno po sobie następujących dni kalendarzowych, w przypadku gdy okres porównawczy rozpoczyna się w trakcie miesiąca kalendarzowego, to jest w dniu innym niż pierwszy dzień danego miesiąca kalendarzowego;
- którzy nie zalegają w regulowaniu zobowiązań podatkowych, składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, Fundusz Pracy lub Fundusz Solidarnościowy do końca trzeciego kwartału 2019 r., z wyjątkiem gdy uprawniony podmiot zawarł umowę z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych lub otrzymał decyzję urzędu skarbowego w sprawie spłaty zadłużenia i terminowo opłaca raty lub korzysta z odroczenia terminu płatności;
- wobec których nie zachodzą przesłanki do ogłoszenia upadłości, o których mowa w art. 11 lub art. 13 ust. 3 ustawy z dnia 28.02.2003 r. – Prawo upadłościowe (Dz. U. z 2019 r. poz. 498, z późn. zm.), jeżeli dotyczą podmiotu.
3. Osoby objęte pomocą finansową
Zgodnie z art. 15g ust. 4 ustawy dofinansowanie ze środków FGŚP do wynagrodzenia i składek ZUS objęci są:
- pracownicy, którzy zgodnie z przepisami polskiego prawa pozostają z pracodawcą w stosunku pracy;
- osoby zatrudnione na podstawie umowy zlecenie lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z ustawą - Kodeks cywilny stosuje się przepisy dotyczące zlecenia;
- osoby wykonujące pracę zarobkową na podstawie innej niż stosunek pracy na rzecz pracodawcy będącego rolniczą spółdzielnią produkcyjną lub inną spółdzielnią zajmującą się produkcją rolną - jeżeli z tego tytułu podlegają obowiązkowi ubezpieczeń: emerytalnemu i rentowemu.
Z powyższych przepisów wynika, że z omawianej pomocy finansowej mogą skorzystać RSP, które zatrudniają zarówno pracowników, jak i również członków spółdzielni, kandydatów na członków oraz domowników (o ile osoby te objęte są ubezpieczeniami społecznymi).
4. Zakres pomocy
Wynagrodzenia pracowników i innych wyżej wymienionych osób mogą być dofinansowane ze środków FGŚP do wysokości połowy tych wynagrodzeń, jednak nie więcej niż 40% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, obowiązującego na dzień złożenia wniosku. Dofinansowanie nie przysługuje do wynagrodzeń pracowników, których wynagrodzenie uzyskane w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym został złożony wniosek, było wyższe niż 300% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, obowiązującego na dzień złożenia wniosku.
Uprawnionym podmiotom przysługują również środki z FGŚP na opłacanie składek na ubezpieczenia społeczne pracowników należnych od pracodawcy na podstawie ustawy z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych od przyznanych świadczeń. Świadczenia oraz składki na ubezpieczenia społeczne przysługują przez łączny okres 3 miesięcy, przypadających od miesiąca złożenia wniosku.
Uprawniony podmiot:
- nie może otrzymać pomocy w odniesieniu do tych samych pracowników w zakresie takich samych tytułów wypłat na rzecz ochrony miejsc pracy (wynagrodzenia, składki). Oznacza to więc, iż wnioskiem o dofinansowanie wynagrodzeń składanym na tej podstawie objąć można tych pracowników, którzy nie byli objęci dofinansowaniem wynikającym z wniosków składanych m.in. na podstawie art. 15g, art. 15zzb ustawy przez okres 3 miesięcy, (dotyczy to pomocy ze środków FGŚP udzielonej w związku z przestojem ekonomicznym lub obniżonym wymiarem czasu pracy, lub pomocy udzielonej ze środków FP na podstawie umowy zawartej z powiatowym urzędem pracy).
- nie może otrzymać dofinansowania do wynagrodzenia pracowników, którzy w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku uzyskali wynagrodzenie wyższe niż 300% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, obowiązującego na dzień złożenia wniosku.
5. Procedura postępowania w sprawie przyznania pomocy
Świadczenia przyznawane są na podstawie wniosku złożonego w formie elektronicznej przez uprawniony podmiot do dyrektora wojewódzkiego urzędu pracy właściwego ze względu na siedzibę podmiotu. Wniosek o przyznanie świadczeń na rzecz ochrony miejsc pracy do wypełnienia przez uprawniony podmiot w postaci elektronicznej jest udostępniany na portalu praca.gov.pl. Wniosek oznaczony WUP(VIA -WOMPN) zawiera w szczególności:
- informacje o wnioskowanej kwocie na dofinansowanie wynagrodzeń pracowników i liczbie pracowników, której to świadczenie dotyczy;
- dane wnioskodawcy oraz numeru telefonu lub adres poczty elektronicznej umożliwiające kontakt z wnioskującym;
- numer rachunku bankowego podmiotu wnioskującego o dofinansowanie;
- oświadczenie o spełnianiu warunków określonych w ust. 1 i kryteriów, o których mowa w art. 15g ust. 3;
- oświadczenie o przeznaczeniu wnioskowanej kwoty na dofinansowanie wynagrodzeń pracowników, o których mowa w ust. 1, z uwzględnieniem ust. 5;
- oświadczenie, że wysokość wnioskowanej kwoty na dofinansowanie wynagrodzeń pracowników spełnia warunki określone w ust. 4;
- oświadczenie, że na dzień sporządzenia wniosku wnioskodawca sporządził wykaz pracowników uprawnionych do świadczeń wypłaconych z FGŚP i jednocześnie zobowiązuje się dostarczyć ten wykaz na żądanie uprawnionych organów.
Oświadczenia uprawniony podmiot składa pod rygorem odpowiedzialności karnej. Składający oświadczenie jest obowiązany do zawarcia w nim klauzuli następującej treści: „Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia". Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń.
W przypadku stwierdzenia przez Dyrektora WUP złożenia prawidłowego wniosku przekazuje on na rachunek bankowy podmiotu wnioskowaną kwotę na dofinansowanie wynagrodzeń pracowników. Wypłata dofinansowania następuje w transzach odpowiadających ilości miesięcy wskazanych we wniosku.
Po otrzymaniu świadczenia z FGŚP uprawniony podmiot zobowiązany jest do ich wypłacenia pracownikom, po dokonaniu potrąceń składek ZUS finansowanych ze środków ubezpieczonego i składek na ubezpieczenie zdrowotne oraz odprowadzić należne składki na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, FGŚP, FP i Fundusz Solidarnościowy, a także zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, zgodnie z obowiązującymi przepisami.
Odmowa przyznania dofinansowania następuje w drodze decyzji administracyjnej, od której przysługuje odwołanie do samorządowego kolegium odwoławczego.
6. Obowiązki uprawnionego podmiotu
Uprawniony podmiot, który otrzymał z FGŚP dofinansowanie wynagrodzenia pracowników, nie może wypowiedzieć umowy o pracę z przyczyn niedotyczących pracownika w okresie pobierania świadczeń na dofinansowanie wynagrodzenia.
Ponadto uprawniony podmiot jest zobowiązany do:
- powiadamiania na piśmie w terminie 7 dni Dyrektora WUP o zmianie mającej wpływ na wysokość wypłacanej transzy środków;
- rozliczenia otrzymanych świadczeń i środków z FGŚP na wypłatę świadczeń na rzecz ochrony miejsc pracy, w terminie do 30 dni od zakończenia okresu pobierania świadczeń;
- udokumentowania wykorzystania środków zgodnie z przeznaczeniem, w terminie do 30 dni po otrzymaniu ostatniej transzy świadczenia. Podmiot składa do właściwego WUP w szczególności dokumenty potwierdzające prawidłowość wykorzystania świadczeń i środków z FGŚP zgodnie z przeznaczeniem oraz dokumenty, potwierdzające zatrudnienie pracowników, na których otrzymał świadczenie, przez okres wskazany w wniosku;
- zwrotu niewykorzystanych środków;
- poddania się kontroli, którą Dyrektor WUP może przeprowadzać w okresie pobierania dofinansowania oraz w okresie 3 lat po zakończeniu okresu pobierania świadczeń, w zakresie wydatkowania środków Funduszu na wypłatę świadczeń zgodnie z przeznaczeniem i w tym celu może żądać okazania wszelkiej dokumentacji z tym związanej oraz żądać złożenia stosownych wyjaśnień.
7. Naruszenie warunków otrzymanej pomocy
Podmiot, który złożył przynajmniej jedno z wymaganych oświadczeń niezgodnie ze stanem faktycznym lub nie poddał się kontroli lub wypowiedział umowę o pracę z przyczyn niedotyczących pracownika w okresie pobierania świadczeń na dofinansowanie wynagrodzenia jest obowiązany do zwrotu na rachunek bankowy WUP, z którego otrzymał środki, całości otrzymanej pomocy wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych, liczonymi od dnia przekazania środków wykorzystanych niezgodnie z warunkami określonymi w ustawie.