Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi w piśmie z dnia 2.05.2012 r. udzielił odpowiedzi na postulaty zawarte w stanowisku Rady i Zarządu Krajowego Związku Rewizyjnego RSP z dnia 29 marca 2012 r. dotyczące pomocy producentom rolnym poszkodowanym w wyniku ujemnych skutków przezimowania roślin w okresie zimowym 2011/2012 o następującej treści:
MINISTER ROLNICTWA Warszawa, dnia 02-05-2012 r.
I ROZWOJU WSI
Fwe-07-219/BG/2012
Pan
Krzysztof Kokoszkiewicz
Prezes Zarządu
Krajowego Związku
Rewizyjnego Rolniczych
Spółdzielni Produkcyjnych
ul. Krakowskie Przedmieście 6
00-325 Warszawa
Szanowny Panie Prezesie,
W związku z pismami z dnia 2 kwietnia 2012 r. znak L. dz. 105/KK/2012 i L. dz. 100/JS/2012 w sprawie pomocy producentom rolnym poszkodowanym w wyniku ujemnych skutków przezimowania roślin w okresie zimowym 2011/2012 - uprzejmie Pana Prezesa informuje, że Rada Ministrów w dniu 3 kwietnia br. przyjęła uchwałę w sprawie ustanowienia programu pomocy dla rolników i producentów rolnych, w których gospodarstwach rolnych powstały szkody spowodowane wystąpieniem w okresie zimowym 2011/2012 ujemnych skutków przezimowania. W ramach tego programu poszkodowani producenci rolni mogą ubiegać się o:
1) kredyty preferencyjne na wznowienie produkcji w gospodarstwach rolnych znajdujących się na obszarach, na których szkody powstały w związku z ujemnymi skutkami przezimowania w okresie zimowym 2011/2012 udzielane na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 stycznia 2009 r. w sprawie realizacji niektórych zadań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (Dz. U. Nr 22, poz. 121, z późn. zm.) oraz poręczenia i gwarancje spłaty wyżej wymienionych kredytów bankowych; kredyty te oprocentowane są obecnie dla kredytobiorcy w wysokości 0,1% w skali roku, jeżeli producent rolny w dniu wystąpienia szkód posiadał ważną umowę ubezpieczenia obejmującą ochroną co najmniej 50% powierzchni upraw, z wyłączeniem łąk i pastwisk lub co najmniej 50% liczby zwierząt gospodarskich albo w wysokości 3,85% w skali roku, jeśli producent rolny takiej umowy nie posiada, powyższe kredyty uruchamiane są na wniosek wojewody;
2) udzielenie przez Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego na podstawie art. 41a ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2008 r. Nr 50, poz. 291, z późn. zm.) pomocy w opłacaniu bieżących składek na ubezpieczenie społeczne oraz regulowaniu zaległości z tego tytułu w formie odraczania terminu płatności składek i rozkładania ich na dogodne raty, a także umorzenie w całości lub w części bieżących składek na indywidualny wniosek rolnika, w którego gospodarstwie rolnym powstały szkody spowodowane przez ujemne skutki przezimowania;
3) odroczenie, rozłożenie na raty, umorzenie w części lub w całości przez Prezesa Agencji Nieruchomości Rolnych należności Agencji;
4) udzielenie pomocy producentom rolnym na dokonanie ponownego obsiania powierzchni upraw w wysokości 100 zł na 1 ha powierzchni uprawy żyta, jęczmienia, pszenżyta, pszenicy, rzepaku lub rzepiku, trwałych użytków zielonych i ozimych upraw nasiennych. Pomoc ta udzielana jest zgodnie z przepisami rozporządzenia Komisji (WE) nr 1535/2007 z dnia 20 grudnia 2007 r. w sprawie zastosowania art. 87 i 88 Traktatu WE w odniesieniu do pomocy de minimis w sektorze produkcji rolnej (Dz. Urz. UE L 337 z 21.12.2007, str. 35) oraz przepisami o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej. Wysokość tej pomocy łącznie z pomocą udzieloną w ostatnich trzech latach nie może przekroczyć równowartości 7.500 euro. W celu uzyskania pomocy producent rolny powinien złożyć wniosek wraz z jego oświadczeniem o powierzchni upraw rolnych wymagających ponownego obsiewu, potwierdzonym przez komisję powołaną przez wojewodę do kierownika biura powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa właściwego ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę producenta rolnego;
5) udzielenie przez wójtów, burmistrzów lub prezydentów miast ulg w podatku rolnym za 2012 r. na podstawie ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60, z późn. zm.).
Ponadto zgodnie z ww. programem wprowadzona zostanie możliwość udzielania pomocy w opłacaniu bieżących składek na ubezpieczenie zdrowotne oraz regulowaniu zaległości z tego tytułu w formie odraczania terminu płatności składek i rozkładania ich na dogodne raty, a także umarzanie w całości lub w części bieżących składek na indywidualny wniosek rolnika, w którego gospodarstwie rolnym powstały szkody spowodowane przez ujemne skutki przezimowania.
O pomoc w ramach programu (z wyjątkiem pomocy de minimis, określonej w pkt 4) mogą ubiegać się rolnicy i producenci rolni, w których gospodarstwach rolnych szkody spowodowane przez ujemne skutki przezimowania w uprawach rolnych oszacowane przez komisje powołane przez wojewodów wyniosą średnio powyżej 30% średniej rocznej produkcji rolnej w gospodarstwie rolnym w stosunku do produkcji z trzech lat poprzedzających rok, w którym wystąpiły szkody, albo z trzech lat w okresie pięcioletnim poprzedzającym rok, w którym wystąpiły szkody z pominięciem roku o wielkości produkcji najwyższej i najniższej lub szkody spowodowane w drzewach owocowych i plantacjach wieloletnich - wyniosą powyżej 1.050 zł. Ponadto wsparcie może dotyczyć tylko małych i średnich gospodarstw rolnych, tj. zatrudniających do 250 pracowników i osiągających obroty roczne do 50 mln euro lub sumie bilansowej mniejszej niż 43 mln euro.
Podmioty, które nie spełniają warunków małego lub średniego gospodarstwa mogą ubiegać się o ww. pomoc na podstawie ogólnie obowiązujących przepisów, przy czym określoną w pkt 2-5 na formule de minimis.
Od dnia akcesji, tj. od 1 maja 2004 r. pomoc udzielana producentom rolnym musi być zgodna z przepisami dotyczącymi pomocy publicznej. W przypadku, gdy pomoc nie jest udzielana w formule de minimis musi być zgodna z Wytycznymi Wspólnoty w sprawie pomocy państwa w sektorze rolnym i leśnym na lata 2007-2013 oraz rozporządzeniem Komisji (WE) Nr 1857/2006 w sprawie stosowania art. 87 i 88 Traktatu w odniesieniu do pomocy państwa dla małych i średnich przedsiębiorstw prowadzących działalność związaną z wytwarzaniem produktów rolnych oraz zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 70/2001.
Stosownie do przepisów rozporządzenia Komisji (WE) nr 1857/2006 rolnikom może być udzielana pomoc na zrekompensowanie strat w roślinach lub zwierzętach spowodowanych niekorzystnymi zjawiskami klimatycznymi, które mogą być porównane do klęski żywiołowej tj. które niszczą ponad 30% średniej rocznej produkcji danego rolnika z ubiegłych 3 lat lub średniej z 3 lat opartej na okresie 5 ubiegłych lat, z wyłączeniem wartości najwyższej i najniższej.
Uprzejmie informuję, że w przypadku preferencyjnych kredytów inwestycyjnych udzielanych na podstawie ww. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 stycznia 2009 r. w okresie objętym umową kredytu bank może:
a) stosować prolongatę spłaty rat kapitału i odsetek, o ile określony w umowie kredytu termin ich spłaty jeszcze nie minął,
b) wydłużyć okres kredytowania poza przewidziany w umowie kredytu, o ile określony w umowie kredytu okres kredytowania jeszcze nie minął i pod warunkiem poinformowania o tym Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.
W przypadku wystąpienia nieprzewidzianych, losowych i niezawinionych przez kredytobiorcę okoliczności uniemożliwiających terminową spłatę kredytów preferencyjnych (np. długotrwała niezdolność do pracy, udokumentowany brak zapłaty za dostarczone produkty rolne, poniesienie szkód w wyniku choroby zwierząt lub złych warunków atmosferycznych), udzielonych z dopłatami do oprocentowania Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, okres spłaty kredytu może zostać wydłużony do trzech lat.
Natomiast w przypadku kredytów obrotowych na wznowienie produkcji w związku z wystąpieniem niekorzystnych zjawisk atmosferycznych w okresie objętym umową kredytu bank może stosować karencję lub prolongatę spłat rat kapitału i odsetek, przy czym okres stosowania przez Agencję dopłat nie może przekroczyć 4 lat.
Jednocześnie Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi zwrócił się do Prezesa Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa o pilne podjęcie działań mających na celu udzielanie przez banki poszkodowanym w wyniku ujemnych skutków przezimowania kredytobiorcom pomocy w spłacie kredytów z dopłatami do oprocentowania ze środków ARiMR w zakresie prolongowania terminów spłat rat kapitału i odsetek oraz wydłużanie okresu spłaty preferencyjnych kredytów inwestycyjnych i klęskowych.
Uwzględniając kwotę dotacji określona w projekcie ustawy budżetowej na rok 2012 w wysokości 720 mln zł, stawkę podatku akcyzowego od oleju napędowego oraz powierzchnię użytków rolnych przewidywanych do objęcia zwrotem podatku akcyzowego w roku 2012, w dniu 20 grudnia 2011 r. Rada ministrów przyjęła rozporządzenie w sprawie stawki zwrotu podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej na 1 litr oleju w 2012 r. (Dz. U. z 2012 r. poz. 19), zgodnie z którymi stawka zwrotu podatku w 2012 r. została ustalona w wysokości 0,95 zł na 1 litr oleju (81,70 zł/ha) tj. wyższej o 0,10 zł na 1 litr oleju niż w 2011 r.
Odnośnie zwolnienia z opłat licencyjnych w przypadku siewu zbóż z własnego rozmnażania na zniszczonych polach uprzejmie informuję, że ustawa z dnia 26 czerwca 2003 r. o ochronie prawnej odmian roślin (Dz. U. z 2003 r. Nr 137 poz. 1300, z późn. zm.) reguluje tryb oraz sposób przyznawania i pozbawiania prawa do ochrony wyhodowanej albo odkrytej i wyprowadzonej przez hodowcę odmiany, a także zarobkowego korzystania z niej jak też zakres ochrony tego prawa.
Wyłączne prawo przyznaje się dla nowych odmian, które są odrębne, wyrównane i trwałe. Wyłączne prawo jest przyznawane przez Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych - dla ochrony krajowej albo przez Wspólnotowy Urząd Odmian Roślin - dla ochrony na terenie całej Unii Europejskiej.
Hodowca wprowadzając do obrotu materiał siewny odmiany chronionej wyłącznym prawem do ceny materiału siewnego dolicza opłatę licencyjną. W przypadku używania przez posiadacza gruntów rolnych jako materiału siewnego, materiału ze zbioru odmiany chronionej wyłącznym prawem, posiadacz gruntów rolnych uiszcza opłatę w wysokości połowy opłaty licencyjnej. Prawo hodowcy do pobierania opłat licencyjnych odmian objętych wyłącznym prawem do odmiany wynika z przepisów dotyczących ochrony prawnej odmian, a wysokość opłat licencyjnych jest uzależniona od rynkowej wartości odmiany. Natomiast wysokość opłaty od materiału ze zbioru odmiany chronionej wyłącznym prawem może być negocjowana przy podpisywaniu umowy pomiędzy hodowcą a posiadaczem gruntów rolnych.
Ostatnia zmiana ustawy o ochronie prawnej odmian roślin z września 2011 r. wprowadziła szereg zmian korzystnych dla posiadaczy gruntów rolnych m.in.:
- rozszerzyła kategorię posiadaczy gruntów rolnych uprawnionych do korzystania z instytucji odstępstwa rolnego, bez konieczności uiszczania opłaty na rzecz hodowcy odmiany (drobnych rolników), z posiadaczy gruntów rolnych o powierzchni do 10 ha do posiadaczy gruntów rolnych o powierzchni do 25 ha z wyłączeniem producentów ziemniaka (dla ziemniaka pozostaje 10 ha) oraz,
- zwiększyła katalog gatunków roślin uprawnych w stosunku, do których możliwe jest stosowanie przez rolników instytucji odstępstwa rolnego, z dotychczasowych 8 gatunków (pszenica zwyczajna, żyto, jęczmień, pszenżyto, owies, kukurydza, rzepak ozimy i ziemniak), do katalogu 16 roślin uprawnych w zakresie do 25 ha (pszenica zwyczajna, żyto, jęczmień, pszenżyto, owies, kukurydzę, rzepak, łubin żółty, łubin wąskolistny, lucerna siewna, groch siewny, bobik, wyka siewna, pszenica twarda, rzepik, len zwyczajny - oleisty).
Zgodnie z informacją otrzymaną z Polskiej Izby Nasiennej z powodu wymarznięcia upraw gatunków ozimych duże straty finansowe poniosły wszystkie krajowe firmy hodowlane. Skutki tych strat będą odczuwalne nie tylko w 2012 ale także w 2013 roku. W bieżącym roku wymarzła większość plantacji nasiennych w kraju, głównie pszenicy ozimej i jęczmienia ozimego i wskutek tego podaż kwalifikowanego materiału siewnego pod jesienne zasiewy będzie bardzo ograniczona. Dotknie to nie tylko rolników, którzy nie będą mogli zaopatrzyć się w materiał siewny dobrej jakości, ale pozbawi firmy hodowlane większości dochodów, zwykle uzyskiwanych ze sprzedaży tego materiału i sprawi duże problemy finansowe w kolejnym roku. W większości firm hodowlanych wymarzła również większość materiałów hodowlanych, co będzie skutkować ograniczeniami i opóźnieniami w tworzeniu nowych odmian. Niektórych strat nie da się już odtworzyć.
Stąd też wszyscy hodowcy reprezentują pogląd, że nie są w stanie zrezygnować z należnych im opłat z tytułu wykorzystania do siewu nasion odmian chronionych zebranych we własnym gospodarstwie.
Mechanizm modulacji płatności bezpośrednich został ustanowiony w ramach reformy Wspólnej Polityki Rolnej z 2003 r., polega on na pomniejszeniu płatności bezpośrednich, które mają być przyznane rolnikowi za dany rok, o określone wielkości procentowe, w przypadku, gdy łączna kwota płatności przekracza wskazane w przepisach pułapy kwotowe. Kwoty uzyskane w związku ze stosowaniem modulacji powiększają środki przeznaczone na finansowanie instrumentów wspierania rozwoju obszarów wiejskich, dzięki czemu ma zostać zapewniona lepsza równowaga pomiędzy narzędziami promowania zrównoważonego rolnictwa oraz narzędziami promowania rozwoju obszarów wiejskich.
Podstawa prawna to rozporządzenie Rady (WE) nr 73/2009 z dnia 19 stycznia 2009 r. ustanawiające wspólne zasady dla systemów wsparcia bezpośredniego dla rolników w ramach wspólnej polityki rolnej i ustanawiające określone systemy wsparcia dla rolników, zmieniające rozporządzenia (WE) nr 1290/2005, (WE) nr 247/2006, (WE) nr 378/2007 oraz uchylające rozporządzenie (WE) nr 1782/2003 (Dz. Urz. UE L 30 z 31.01.2009, str. 16, z późn. zm.).
Zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE) nr 73/2009 w 2012 r. modulacja podstawowa w państwach UE-15 wznosi 10% i obejmuje wszelkie płatności bezpośrednie, których kwota przewyższa 5.000 euro. W przypadku kwot wyższych niż 300.000 euro, płatności zmniejszane są o dodatkowe 4 punkty procentowe. Oznacza to, że modulacja nie jest stosowana w gospodarstwach otrzymujących płatności do 5.000 euro rocznie.
W nowych państwach członkowskich (a więc również w Polsce) stosowana jest tylko modulacja progresywna w wysokości 4% w stosunku do płatności powyżej 300.000 euro. Powstała z tego tytułu kwota została przeniesiona na Program Rozwoju Obszarów Wiejskich. Oznacza to, że kwoty należne Polsce z budżetu unijnego zostaną wypłacone rolnikom w całości.
W ramach dochodzenia do pełnych płatności bezpośrednich polscy rolnicy otrzymują krajowe dopłaty uzupełniające do wybranych sektorów produkcji, by uzyskać lepsze warunki konkurencji na jednolitym rynku. W 2012 r. poziom wsparcia bezpośredniego ze środków Unii Europejskiej wynosi 90% poziomu stosowanego w krajach UE-15. Polska ma możliwość wypłaty pozostałych 10% płatności ze środków krajowych w ramach płatności uzupełniających. Projekt płatności na 2012 r. przewidujący realizację płatności uzupełniających na maksymalnym poziomie został wysłany do Komisji Europejskiej w celu uzyskania decyzji KE aprobującej kwoty i stawki płatności dla rolników.
Odnośnie wniosku, aby pomoc finansowa dla producentów rolnych, w rozumieniu przepisów o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności, w których gospodarstwach rolnych powstały szkody spowodowane przez ujemne skutki przezimowania w okresie zimowym 2001/2012 określona w § 14b rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 3 kwietnia 2012 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie realizacji niektórych zadań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (Dz. U. z dnia 16 kwietnia 2012 r. poz. 408) nie była udzielana w formule de minimis - uprzejmie informuję, że przyjęcie ww. rozwiązania oznacza, że przy udzielaniu tej pomocy producent rolny nie będzie musiał spełnić warunku poniesienia szkód w wysokości powyżej 30% średniej rocznej produkcji w gospodarstwie rolnym. Powyższy warunek jest niemożliwy do spełnienia przez część poszkodowanych gospodarstw rolnych np. prowadzących produkcje roślinną i zwierzęcą, na co wskazano również w stanowisku Rady i Zarządu Krajowego Związku Rewizyjnego Rolniczych Spółdzielni Produkcyjnych z dnia 29 marca 2012 r.
Z poważaniem,
Z up. Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi
PODSEKRETARZ STANU
/-/ Tadeusz Nalewajk
