W dniach 23-24 czerwca 2010 r. odbyło się wyjazdowe (w Zakrzowie k/Kalwarii Zebrzydowskiej w woj. małopolskim) posiedzenie Rady i Zarządu Krajowego Związku Rewizyjnego RSP, w którym oprócz członków Rady i Zarządu uczestniczyli: przedstawiciele kierownictw Regionalnych Związków Rewizyjnych z Częstochowy, Katowic i Opola, Zygmunt Bartoszewicz - Przewodniczący Dolnośląskiej Rady RSP oraz Ryszard Bandurowski - przedstawiciel Firmy DuPont Poland Sp. z o.o., Paweł Jarosz - Prezes Zarządu RSP w Polance Wielkiej i Stanisław Kania - Prezes Zarządu RSP w Przeciszowie.
Głównymi tematami obrad, którymi kierował Przewodniczący Rady - Zygmunt Paśnik, były m.in.:
- omówienie roli i zadań regionalnych związków rewizyjnych RSP, w tym dokonanie oceny bieżącej sytuacji organizacyjno-ekonomicznej i uwarunkowań ich dalszego funkcjonowania;
- określenie głównych problemów niezbędnych do uregulowania w projekcie nowelizacji ustawy - Prawo spółdzielcze.
W pierwszym dniu posiedzenia jego uczestnicy zapoznali się z działalnością Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej im. T. Kościuszki w Polance Wielkiej oraz Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej im. 1-go Maja w Przeciszowie(woj. małopolskie).
Gospodarzami wizyt byli Prezesi Zarządów tych Spółdzielni - Paweł Jarosz i Stanisław Kania, którym dziękujemy za serdeczne przyjęcie spółdzielców z całej Polski i prezentację bogatej historii oraz osiągnięć swoich Spółdzielni. Wizytówki Spółdzielni w Przeciszowie i w Polance Wielkiej, przygotowane przez Zarządy tych Spółdzielni, zamieszczone zostały w "Biuletynie Informacyjnym" nr 3/2010.
Na posiedzeniu plenarnym w dniu 24.06.br. przedstawiciele kierownictw Krajowego i Regionalnych Związków Rewizyjnych przedstawili bieżącą sytuację organizacyjno-ekonomiczną poszczególnych związków oraz omówili trudności występujące w ich funkcjonowaniu, a także wymienili poglądy na temat perspektyw dalszego funkcjonowania związków, w tym współpracy z Krajowym Związkiem.
W podsumowaniu dyskusji stwierdzono, że dalsze funkcjonowanie związków regionalnych nie jest zagrożone ze względów ekonomicznych, aczkolwiek dla realizacji wielu zadań statutowych, których oczekują zrzeszone spółdzielnie, potrzebne byłoby wzmocnienie kadrowe większości z nich.
Jednocześnie należy rozważyć, czy jedną z dróg prowadzących do uzyskania większych środków finansowych nie mogłoby być podjęcie przez związki działalności gospodarczej na rzecz zrzeszonych spółdzielni.
Uznano, że do obszarów, w których współpraca pomiędzy Krajowym Związkiem a związkami regionalnymi mogłaby być rozszerzona, zaliczyć należy m.in.:
- działalność lustracyjną - potrzebna jest szersza wymiana informacji na temat trybu przeprowadzania i zasad odpłatności za lustrację, a także wykorzystanie lustratorów z różnych związków regionalnych do przeprowadzania lustracji w spółdzielniach zrzeszonych w Krajowym Związku lub w innych związkach regionalnych;
- działalność informacyjną - związki regionalne powinny szerzej wykorzystywać wydawany przez Krajowy Związek "Biuletyn Informacyjny" do prezentowania swojej działalności oraz osiągnięć zrzeszonych spółdzielni. Krajowy Związek wyraża gotowość do zamieszczania tych informacji na własnej stronie internetowej (jest to szczególnie istotne w odniesieniu do związków, które nie mają własnej strony internetowej);
- opiniowanie projektów aktów prawnych - wobec faktu, iż po spotkaniu z Ministrem Rolnictwa i Rozwoju Wsi w czerwcu 2009 r. Krajowy Związek został wpisany na listę organizacji, z którymi konsultowane są projekty ustaw i rozporządzeń opracowywanych w resorcie rolnictwa, pilną potrzebą jest uściślenie współpracy ze związkami regionalnymi i wybranymi spółdzielniami przy wypracowywaniu wspólnych opinii, uwag i stanowisk do tych projektów.
Ponadto Związki Regionalne powinny szerzej propagować swoją działalność i zachęcać w ten sposób spółdzielnie do przystępowania do tych związków. Formy promocji mogą być różne, np. lokalne środki medialne, prasa spółdzielcza, jak również "Biuletyn Informacyjny" Krajowego Związku i jego strona internetowa.
W kolejnym punkcie posiedzenia omówiono główne problemy niezbędne do uregulowania w projekcie nowelizacji ustawy - Prawo spółdzielcze.
Podstawę do dyskusji stanowiło wystąpienie Zarządu Krajowej Rady Spółdzielczej z maja br. skierowane do spółdzielczych związków rewizyjnych w sprawie zajęcia stanowiska odnośnie obszarów, w jakich należałoby znowelizować zapisy w Prawie spółdzielczym lub ująć je w projekcie nowej ustawy spółdzielczej.
W w/w piśmie stwierdzono m.in., że obowiązująca od 1982 r. ustawa - Prawo spółdzielcze, zarówno wskutek zmieniających się uwarunkowań gospodarczych, społecznych i politycznych jak i wielokrotnych zmian jej pierwotnej treści, powinna zdaniem Krajowej Rady Spółdzielczej zostać poddana ocenie, dającej odpowiedź, co do ewentualnego zakresu i przedmiotu sygnalizowanej przez środowiska spółdzielcze potrzeby opracowania nowej ustawy. Jednocześnie określono kilka głównych zagadnień, które ewentualnie mogłyby być przedmiotem zmian ustawowych.
Zabierający głos w dyskusji Członkowie Rady i Zarządu zgodnie stwierdzili, że nie jest konieczne przygotowanie projektu nowego Prawa spółdzielczego, ale potrzebne jest wprowadzenie kilku lub kilkunastu zmian w obecnie obowiązującej regulacji. W ocenie środowiska rolniczej spółdzielczości produkcyjnej większość zmian wprowadzonych do ustawy - Prawo spółdzielcze z 1994 r. oraz w drodze cząstkowych nowelizacji w latach 2005-2009, dobrze sprawdziło się w praktyce RSP.
Istnieje obawa, że uruchomienie procedury przygotowania nowej ustawy spółdzielczej może zakończyć się rezultatem zupełnie innym niż oczekują tego spółdzielnie i ich członkowie. Obecny układ polityczny w Sejmie RP nie sprzyja rozsądnemu podejściu do problemów spółdzielczych, w tym również do przepisów regulujących jej działalność. Negatywnym przykładem tego mogą być przeprowadzone w ostatnich latach nowelizacje przepisów o spółdzielczości mieszkaniowej, a przy okazji również - przepisów ustawowych dotyczących innych branż spółdzielczych. Równie niekorzystne dla spółdzielców są złożone już w Sejmie RP kolejne projekty zmian w Prawie spółdzielczym.
W tej sytuacji, wskazane byłoby podjęcie przez Krajową Radę Spółdzielczą, w ścisłej współpracy ze związkami spółdzielczymi wszystkich branż, prac nad przygotowaniem pakietu tematów (obszarów), które wymagałyby nowego uregulowania w obecnej ustawie spółdzielczej.
Odnosząc się do spraw przedstawionych w wyżej cytowanym piśmie Krajowej Rady Spółdzielczej, Rada i Zarząd Krajowego Związku przyjęły następujące stanowisko:
- ustalenie minimalnej liczby członków spółdzielni niezbędnej dla jej założenia i trwania;
Obecne przepisy ustawy regulują tę kwestię w odniesieniu do RSP i spółdzielczych grup producentów rolnych (5 osób) prawidłowo, aczkolwiek w innych branżach spółdzielczych można rozważyć podobne rozwiązanie;
- możliwości dalej idącego inwestowania kapitału osobistego przez członków spółdzielni niż przewiduje to aktualnie art. 20 Prawa spółdzielczego;
Uznając, że chodzi tu o możliwość wnoszenia dodatkowych udziałów i wkładów przez członków i wzmocnienia w ten sposób kapitałów spółdzielni, należy poprzeć ten postulat:
- rozważenie powiązania w sprawach majątkowych w ściśle określonych przypadkach, z prawem do wielokrotności głosu;
Propozycja ta wiąże się z w/w propozycją zwiększenia inwestowania kapitału członków w rozwój spółdzielni i wymaga pełnego poparcia.
Środowisko rolniczej spółdzielczości produkcyjnej od dawna zabiega, aby stworzyć ustawową możliwość regulowania w statucie RSP zasad tzw. głosowania mnogiego w określonych sprawach spółdzielni. Liczba dodatkowych głosów powinna być uzależniona od wartości wniesionych do spółdzielni udziałów, wkładów pieniężnych i wkładów gruntowych;
- procedura warunków i trybu przyjmowania członków, a w szczególności minimalna wysokość wartości wpisowego i udziałów oraz ustalenie maksymalnej granicy udziałów, których zadeklarowania i wniesienia mogą dokonywać poszczególni członkowie;
Dotychczasowe przepisy określające, że wysokość wpisowego oraz udziałów (również w zakresie maksymalnej ich wysokości) powinny być nadal regulowane w statucie danej spółdzielni;
- rozbudowanie powszechnej możliwości w spółdzielniach o małym składzie osobowym rezygnacji z obligatoryjnego organy takiego jak rada nadzorcza;
Powyższa sprawa jest już uregulowana w Prawie spółdzielczym w odniesieniu do RSP i spółdzielczych grup producentów rolnych (do 10 członków) i sprawdza się w praktyce. Spółdzielnie innych branż powinny rozważyć słuszność tego rozwiązania;
- zreformowanie systemu zagospodarowywania majątku pozostałego po zlikwidowanej organizacji spółdzielczej, a w szczególności rozważenie tak okresu czasu, w którym trwało członkostwo jako podmiotowej przesłanki uczestniczenia w podziale majątku jak i gwarancji dla wsparcia istniejącego ruchu spółdzielczego częścią niepodzielonego majątku spółdzielni;
Jest to powrót do wcześniejszych propozycji uregulowania tych kwestii w Prawie spółdzielczym i sprawa ta wymaga wnikliwego rozpatrzenia. Na tym etapie konsultacji - w środowisku RSP przeważa pogląd, aby ustalenie zasad podziału majątku likwidowanej spółdzielni pozostawić w gestii walnego zgromadzenia oraz aby nie wprowadzać do ustawy bezwzględnej niepodzielności majątku spółdzielni;
- powrót do instytucji dwuramiennych związków rewizyjnych oraz zmiany minimalnej liczby spółdzielni, które mogłyby założyć związek spółdzielczy:
Propozycja wprowadzenia do ustawy - Prawo spółdzielcze możliwości prowadzenia przez związki rewizyjne również działalności gospodarczej - zasługuje na pełne poparcie (decydować o tym powinien sam związek).
Dotychczasowa minimalna liczba spółdzielni wymagana do założenia związku rewizyjnego (10 spółdzielni) nie powinna być zmieniana;
- ukształtowanie trybu postępowania w przypadku odmowy podpisania przez zarząd spółdzielni protokołu lustracji;
Powyższa sprawa nie wymaga regulacji ustawowych, ale powinna być ona określona w instrukcji Krajowej Rady Spółdzielczej.
Ponadto Rada i Zarząd Krajowego Związku uznały, że w części szczegółowej Prawa spółdzielczego dotyczącej RSP, należałoby uregulować m.in. status kandydata na członka (od lat funkcjonuje on w praktyce spółdzielczej), sprecyzować tryb wycofywania wkładów gruntowych ze spółdzielni oraz prawa i obowiązki członków RSP będących emerytami lub rencistami.
Stosowne propozycje w w/w sprawach Zarząd Krajowego Związku zgłosi w dalszych pracach nad projektem nowelizacji Prawa spółdzielczego.
W trakcie posiedzenia odbyła się miła uroczystość wręczenia Członkowi Rady, Prezesowi Zarządu Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej "Nowe Życie" w Przezwodach - Mieczysławowi Tabiszewskiemu statuetki "Menadżera-Spółdzielcy" - wyróżnienia przyznanego przez Kapitułę tej Nagrody w tegorocznej edycji Konkursu organizowanego przez Krajową Radę Spółdzielczą i Magazyn "Tęcza Polska".
Szerszą relację z posiedzenia Rady i Zarządu zamieszczamy w "Biuletynie Informacyjnym" nr 3/2010.
